Dişlerinizi fırçalarken lavaboda pembe bir renk görmek can sıkıcı olabilir. Çoğu insan bunu zaman zaman yaşar ve “biraz sert fırçaladım herhalde” diyerek geçiştirir. Oysa diş etinden kan gelmesi, vücudunuzun size bir şeyler anlatma biçimidir. Diş etleri durduk yere kanamaz. Bu durum, genellikle ağız içinde yolunda gitmeyen bir şeylerin habercisidir. Bazen basit bir alışkanlık değişikliği ile düzelir, bazen de daha yakından bakılması gereken bir durumun işaretidir.
Diş eti kanaması, toplumda çok sık rastlanan bir sorundur. Kimi zaman diş ipi geçerken, kimi zaman sert bir elma ısırırken kendini belli eder. Sebebi ne olursa olsun, bu konunun üstüne gitmek gerekir. Çünkü sağlıklı diş etleri kanamaz. Bu yazıda, diş etlerinizin neden alarm verdiğini, evde neler yapabileceğinizi ve ne zaman bir uzmana görünmeniz gerektiğini konuşacağız. Unutmayın, ağız sağlığı bütün vücudun sağlığından ayrı düşünülemez.
Diş Eti Kanaması Neden Olur?
Diş eti kanamasının arkasında yatan pek çok sebep olabilir. En yaygın olanından, daha az bilinenine kadar bu nedenlere bir göz atalım.
Diş eti iltihabı (Gingivitis)
Diş eti kanamalarının bir numaralı zanlısı genellikle gingivitis, yani diş eti iltihabıdır. Bu durum, dişlerin yüzeyinde biriken ve plak adı verilen yapışkan bakteri tabakası yüzünden başlar. Plak, düzenli ve doğru bir biçimde temizlenmediğinde, diş etlerini rahatsız etmeye başlar.
Bakteriler, diş eti çizgisinde birikerek toksinler salar. Vücudun bu duruma tepkisi ise iltihaplanmadır. Diş etleri şişer, kızarır ve daha hassas bir hale gelir. İşte bu hassasiyet yüzünden, en ufak bir fırça darbesinde veya diş ipi temasında kanama başlar. Gingivitis, diş eti rahatsızlıklarının ilk aşamasıdır ve iyi haber şudur ki, doğru ağız bakımı ve profesyonel temizlikle geri döndürülebilir bir durumdur.
Periodontitis (Diş eti hastalığının ilerlemiş hali)
Eğer gingivitis önemsenmez ve tedavi edilmezse, işler ciddileşebilir. Sorun, periodontitis denilen daha derin bir aşamaya geçer. Bu aşamada iltihap, sadece diş etleriyle sınırlı kalmaz; dişleri destekleyen kemik ve bağ dokularına da yayılır.
Periodontitis başladığında, diş etleri dişlerden ayrılmaya başlar ve “periodontal cep” adı verilen boşluklar meydana gelir. Bu cepler, daha fazla bakteri ve yemek artığının birikmesi için uygun bir ortamdır. İltihap derine indikçe, kemik dokusunda erime başlar. Bu durum, dişlerin sallanmasına ve en kötü senaryoda diş kaybına kadar gidebilir. Periodontitiste kanama daha sık ve belirgindir.
Fırçalama alışkanlıkları
Bazen sorun iltihap değil, kullandığımız tekniktir. Dişleri temizlemek için çok fazla güç harcamak, yani “sert fırçalamak” diş etlerine yarardan çok zarar verir. Sert kıllı fırçalarla diş etlerini adeta zımparalamak, bu narin dokuyu yaralar ve kanatır. Diş fırçalamadaki amaç, plağı nazikçe süpürmektir, diş etlerini hırpalamak değil. Aynı biçimde, çok eski, kılları dağılmış bir fırça da diş etlerini çizebilir.
Diş ipi kullanımı (veya kullanmama)
Diş ipi, ağız bakımının kahramanlarından biridir. Ancak onu doğru uygulamak gerekir. Diş ipini diş etlerine çok sert bir biçimde “çarptırmak”, kesiklere ve kanamaya yol açabilir. Diş ipini, dişin kıvrımına yaslayarak, nazikçe aşağı ve yukarı hareket ettirmek gerekir.
Bir de madalyonun öbür yüzü var: Diş ipini hiç tercih etmemek. Diş ipi kullanmaya yeni başlayanlar, ilk birkaç seferde kanama yaşayabilir. Bu durum, diş aralarında birikmiş plakların diş etlerini zaten hassaslaştırmış olmasındandır. Düzenli ve nazik bir biçimde devam edildiğinde, diş etleri iyileşir ve kanama durur.
Bazı ilaçların etkisi
Kullandığınız bazı reçeteli ilaçlar, kanın pıhtılaşma biçimini değiştirebilir. Kan sulandırıcı (Aspirin gibi) ilaçlar başta gelir. Bu tür ilaçlar, vücuttaki herhangi bir kanamayı durdurmayı zorlaştırır. Diş etleri de buna dahildir. Eğer böyle bir ilaç alıyorsanız ve diş etleriniz kanıyorsa, durumu hem doktorunuza hem de diş hekiminize bildirmeniz yerinde olacaktır.
Hormonal değişiklikler (Hamilelik, menopoz)
Vücuttaki hormon seviyelerindeki dalgalanmalar, diş etlerini doğrudan etkiler. Hamilelik dönemi, bunun en bilinen örneğidir. “Hamilelik gingivitisi” denilen bu durumda, artan hormonlar diş etlerinin plaktaki bakterilere karşı daha abartılı bir tepki vermesine yol açar. Diş etleri şişer, hassaslaşır ve kolayca kanar. Benzer durumlar ergenlik, menstrüel döngüler ve menopoz sırasında da görülebilir.
Vitamin eksiklikleri (K ve C vitamini)
Beslenme düzenimiz, ağız sağlığımızla doğrudan bağlantılıdır. C vitamini, doku onarımı ve kolajen üretimi için kritik bir vitamindir. Eksikliğinde, diş etleri zayıflar ve “skorbüt” adı verilen durumun bir parçası olarak kanamalar başlar. Aynı biçimde, K vitamini kanın pıhtılaşmasında başrol oynar. Yeterli K vitamini almamak, kanamanın zor durmasına veya kolay başlamasına neden olabilir.
Sigara tüketimi
Sigaranın vücuda verdiği zararlar saymakla bitmez, diş etleri de bundan payını alır. Sigara içmek, diş etlerinin iyileşme kabiliyetini ciddi manada düşürür. Diş etlerindeki kan dolaşımını bozar. İşin ilginç yanı, sigara içenlerde kanama bazen “maskelenebilir”. Damarlar büzüştüğü için kanama azalmış gibi görünse de, alttaki iltihap çok daha şiddetli bir biçimde ilerler.
Diğer hastalıklar (Diyabet vb.)
Diş eti kanamaları, bazen vücuttaki başka bir sorunun habercisi olabilir. Kontrol altında olmayan diyabet (şeker hastalığı), vücudun enfeksiyonla mücadelesini zorlaştırır ve diş eti hastalıklarına zemin hazırlar. Lösemi veya trombosit düşüklüğü gibi kanla ilgili bazı rahatsızlıklar da ilk belirtilerini diş etlerinde kanama ile gösterebilir.
Diş Eti Kanaması Evde Nasıl Durdurulur?
Kanama fark ettiğinizde panik yapmadan önce evde atabileceğiniz bazı adımlar bulunur. Bunlar, sorunun hafifletilmesine ve geçici bir rahatlama hissine yardımcı olabilir.
Doğru fırçalama tekniği
İlk yapılacak değişiklik budur. Yumuşak kıllı (soft) bir diş fırçası edinin. Fırçayı diş eti çizgisine 45 derecelik bir açıyla yerleştirin ve diş etinden dişe doğru (kırmızıdan beyaza) nazikçe süpürme hareketleri yapın. Dairesel hareketler de tercih edilebilir. Önemli olan, baskı uygulamamaktır. Dişlerinizi günde en az iki kez bu nazik yöntemle fırçalayın.
Düzenli diş ipi kullanımı
Kanıyor diye diş ipini bırakmak yapılacak en büyük hatalardan biridir. Diş araları, plağın en sevdiği saklanma yerleridir. Diş ipini nazikçe, dişin C şeklindeki kıvrımını takip ederek diş eti çizgisinin hemen altına kadar indirin ve plağı sıyırın. Günde bir kez diş ipi yapmak, diş aralarını temiz tutar ve diş etlerinin sağlığına kavuşmasına yardım eder.
Antiseptik ağız gargaraları
Diş hekiminizin önereceği alkolsüz, antiseptik gargaralar ağız içindeki bakteri miktarını azaltmaya bir süreliğine yardımcı olabilir. Ancak gargaraların tek başına bir tedavi olmadığını, fırçalama ve diş ipinin yerine geçmediğini bilmek gerekir.
Tuzlu su ile gargara
Eski ama faydalı bir yöntemdir. Bir bardak ılık suya yarım çay kaşığı tuz karıştırın. Bu karışımla ağzınızı 30 saniye boyunca çalkalamak, diş etlerindeki şişliğin inmesine ve bölgenin temizlenmesine katkıda bulunabilir. İltihabı hafifletici bir etkisi vardır.
Diş Eti Kanaması Tedavisi Nasıl Yapılır? (Profesyonel Çözümler)
Evde yaptıklarınıza rağmen kanama devam ediyorsa veya şiddetliyse, bir diş hekimine görünme vakti gelmiş demektir. Diş hekimi, kanamanın asıl kaynağını bulur ve ona göre bir tedavi planı çizer.
Diş taşı temizliği (Detertraj ve polisaj)
Kanamanın sebebi birikmiş plak ve onun sertleşmiş hali olan diş taşı (tartar) ise, tedavi diş taşı temizliği ile başlar. Diş taşları, fırçayla çıkmayacak kadar sert yapılardır. Diş hek investigating, özel aletlerle bu birikintileri diş yüzeyinden ve diş eti çizgisinin hemen altından temizler. Ardından polisaj denilen bir işlemle diş yüzeyleri pürüzsüzleştirilir. Bu, plağın yeniden tutunmasını zorlaştırır. Genellikle gingivitisin çözümü için bu adım yeterlidir.
Derin temizlik (Küretaj)
Eğer hastalık periodontitise ilerlemişse, yani derin cepler oluşmuşsa, derin temizlik (küretaj) gerekir. Bu işlemde, diş etlerinin altındaki, kök yüzeyindeki diş taşları ve iltihaplı dokular temizlenir. Kök yüzeyi düzleştirilir. Bu, diş etinin dişe tekrar sağlıklı bir biçimde yapışmasına olanak tanır. İşlem genellikle lokal anestezi altında yapılır ve diş etlerinin iyileşmesi için bir şans verir.
Lazer tedavileri
Diş hekimliği teknolojisindeki ilerlemeler, diş eti tedavilerinde de yeni kapılar açtı. Bazı durumlarda, lazer destekli tedaviler tercih edilebilir. Lazer, iltihaplı dokuların temizlenmesinde, ceplerin içindeki bakterilerin yok edilmesinde ve bölgenin dezenfekte edilmesinde kullanılır. Lazerin avantajı, kanamayı azaltması ve iyileşme dönemini hızlandırabilmesidir.
Alanında uzman bir yaklaşım, bu tür tedavilerde büyük fark yaratır. Örneğin, Ankara Çankaya’da hizmet veren Estelite Dental Clinic, “Gülüşünüz Bizim Uzmanlık Alanımız” ilkesiyle hareket eder. Dr. Kübra Kirişci ve Dr. Mustafa Burak Kirişci önderliğindeki uzman ekip, lazer destekli pembe estetik gibi modern yöntemleri de içeren geniş bir tedavi yelpazesi sunar. Son teknoloji donanımlarla (3D dijital röntgen, CAD/CAM gibi) hem teşhis hem de tedavi döneminin konforlu geçmesini hedeflerler.
Altta yatan nedenin tedavisi
Eğer kanamanın sebebi bir vitamin eksikliği, kullandığınız bir ilaç veya diyabet gibi başka bir rahatsızlıksa, diş hekimi sizi ilgili tıp doktoruna yönlendirir. Ağızdaki sorunun kalıcı çözümü için asıl sebebin kontrol altına alınması şarttır.
Diş Eti Kanaması Ne Zaman Ciddiye Alınmalı?
Her diş eti kanaması bir acil durum değildir, ancak bazı belirtiler ihmale gelmez:
- Kanama sürekliyse ve birkaç gündür geçmiyorsa.
- Kanama kendiliğinden (fırçalama olmadan) başlıyorsa.
- Diş etlerinizde belirgin bir şişlik, koyu kırmızı-mor bir renk varsa.
- Ağzınızda sürekli bir kötü tat veya ağız kokusu varsa.
- Diş etlerinizde çekilme fark ediyorsanız.
- Dişleriniz sallanmaya başladıysa.
Bu belirtilerden biri veya birkaçı varsa, vakit kaybetmeden bir diş hekiminden randevu almalısınız.
Diş Eti Kanamasını Önlemek İçin Neler Yapılabilir?
Diş eti kanamasını durdurmanın en iyi yolu, ona hiç fırsat vermemektir. Koruyucu önlemler, sağlıklı bir ağzın anahtarıdır.
Ağız hijyenine dikkat etme
Bu, her şeyin başladığı yerdir. Dişleri günde iki kez, doğru teknikle ve yumuşak kıllı bir fırçayla fırçalamak. Günde bir kez mutlaka diş ipi ile diş aralarını temizlemek. Dil yüzeyini de nazikçe temizlemek. Bu üçlü rutin, plağın birikmesine engel olur.
Sağlıklı beslenme
Vücudunuzun direncini yüksek tutmak, diş etlerinizin de direncini artırır. Bolca taze sebze ve meyve (özellikle C vitamini zengini olanlar), kalsiyum kaynakları ve lifli gıdalar tüketmek ağız sağlığını destekler. Şekerli ve asitli yiyecek-içecekleri ise sınırlamak gerekir.
Düzenli diş hekimi kontrolleri
Hiçbir şikayetiniz olmasa bile, altı ayda bir diş hekiminizi ziyaret edin. Bu ziyaretler, olası sorunların daha başlamadan fark edilmesini sağlar. Diş taşı temizliği, sizin evde ulaşamadığınız yerlerdeki birikintileri ortadan kaldırır ve diş etlerinize adeta “yeni bir başlangıç” yaptırır.
Diş eti kanaması, vücudunuzun bir yardım çağrısıdır. Bu çağrıyı duymazdan gelmek, küçük bir sorunun büyümesine, basit bir diş eti iltihabının diş kaybına yol açan bir hastalığa dönüşmesine neden olabilir. Ağız bakımınızı aksatmayın, bedeninizi dinleyin ve bir sorun fark ettiğinizde profesyonel yardım almaktan çekinmeyin.
Sağlıklı bir gülüşe kavuşmak için atılacak ilk adım, bilinçli bir bakımdır. Eğer Ankara’da yaşıyorsanız ve diş eti sorunlarınızla ilgili profesyonel bir desteğe ihtiyaç duyuyorsanız, Estelite Dental Clinic ile iletişime geçebilirsiniz. Klinik, hafta içi ve cumartesi günleri 10:00 ile 19:30 saatleri arasında, hijyen protokollerine titizlikle uyarak hizmet vermektedir. Unutmayın, sağlıklı diş etleri, sağlıklı dişlerin temelidir.
